Na vorig jaar veel te hebben geëxperimenteerd te hebben lukt het dit jaar dan eindelijk om de zonnedauw succesvol op de foto te krijgen. Sinds vorig jaar heb ik weer veel ervaring op gedaan en veel geleerd. Het fotograferen gaat makkelijker, sneller en de resultaten zijn ook beter.
Nu zat ik te bedenken waarom zonnedauw nou zo moeilijk op de foto te zetten is en waarom het nu wel lukt, in tegenstelling tot vorig jaar. Wat is er voor nodig om dit mooie plantje toch goed op de foto te krijgen?

Scherpte

In mijn vorig blog schreef ik dat zonnedauw veel tentakels heeft met daarin de druppels vocht die de insecten vangen. Nu staan die tentakels alle kanten op. Dit betekent dat je een probleem hebt qua scherpt. Als je een plantje van dichtbij fotografeert is de scherptediepte (het gebied dat scherp is) snel minder. Zonnedauw is een erg klein plantje, een macro-lens gebruiken kan dus handig zijn (het kan ook met een compactcamera!). Hoe dichterbij je komt, hoe minder scherpte. Terwijl je juist zoveel mogelijk scherp wilt hebben. Als je dichtbij komt, is het praktisch niet meer mogelijk om het hele plantje scherp te krijgen, zeker niet met een spiegelreflex camera. Ook al neem je een klein diafragma, het hele plantje wordt niet scherp.

Vorig jaar liep ik daar heel erg tegenaan. Met een kleiner diafragma wordt de sluitertijd ook snel langer, er komt namelijk minder licht binnen. De kleinste beweging kan dan al fataal zijn en een bewogen foto opleveren. Vorig jaar had ik misschien wel slechte omstandigheden. Maar wat ik in elk geval niet had waren een goede pittenzak en afstandsbediening. De combinatie van deze beiden zorgt nu voor heel veel stabiliteit waardoor de foto’s niet langer bewogen zijn.

Doordat je een kleine scherptediepte hebt zal er gekozen moeten worden. Welk stukje van de plant moet scherp, welk stukje niet? Ondanks dat je een zo groot mogelijke scherptediepte zoekt ontkom je niet aan het maken van de keuze. Dit is ook een van de redenen waarom het plantje moeilijk te fotograferen is.

Zonnedauw

Wat je kiest verschilt per foto. Bij elke foto zal je iets anders willen laten zien op een net wat andere manier. De keuze voor wat je wilt laten zien bepaalt dan ook wat je scherp wilt hebben. De tweede dag dat ik dit seizoen zonnedauw fotografeerde trof ik een exemplaar dat was dichtgeklapt en langzaam insecten verteerde. In dit geval wilde ik laten zien hoe het plantje er dichtgeklapt uitziet. Ik koos voor een close-up waarbij ik één blad uitlichtte. De scherpte heb ik gelegd op de dichtgeklapte delen, in dit geval de tentakels die vanaf de zijkant goed te zien zijn. Het gevolg was dat meteen de rest onscherp werd. De nadruk word daardoor extra op het scherpe deel gelegd. Gecombineerd met een prettig onscherpe achtergrond zorgde dit voor een fijne foto.

 

Achtergrond en standpunt

En zo komen we aan bij een volgend onderdeel. Wat te doen met de achtergrond? Zoals ik al eerder schreef staat de plant vaak tussen het gras. Gelukkig niet altijd, dat zou het een stuk moeilijker maken. Zodra zonnedauw tussen het gras staat is je achtergrond meteen erg druk, en dat willen we niet. Wat we vaak zoeken (en met alle reden!) is een rustige achtergrond zodat het onderwerp goed naar voren komt en wordt benadrukt. Dat geldt voor bijna alles in de macro-fotografie en levert gegarandeerd een mooie plaat op. Nu is het met zonnedauw lastig om zo’n rustige achtergrond te vinden. Het is goed zoeken voordat je een plekje hebt gevonden waar de zonnedauw niet tussen het gras staat.

Vervolgens moet er gekozen worden voor een bepaald standpunt. Het kiezen van je standpunt heeft alles te maken met de achtergrond. Van bovenaf is de achtergrond dichtbij en dus redelijk scherp. Nou willen we het plantje vaak toch niet van bovenaf zien dus dat scheelt. Ook hier geldt dat je op ooghoogte moet komen met het plantje. Dat bekent dat je camera plat op de grond moet. Om toch stabiel te blijven kan je dan gebruik maken van een pittenzak. Wil je nog lager, leg dan een plastic zak onder je camera zodat deze niet vies wordt (de camera, niet de plastic zak).
Met een lager standpunt komt het voordeel dat je achtergrond verder weg is, dus ook onscherper en rustiger wordt. Behalve dat een laag standpunt veel spanning toevoegt levert het ook een fraaie achtergrond op. Zie je nou dat er een paar grassprieten of losse takjes in de weg liggen, haal ze dan weg. Die paar grassprieten zijn niet zeldzaam en groeien binnen een paar dagen weer bij.
Een laag standpunt betekent hier ook echt laag. Zo laag, dat je camera op de grond ligt en jij erbij. Het zal niet gek klinken als ik zeg dat je grote kans hebt om vies te worden. Opzich is dat niet verkeerd, je bent tenslotte aan het fotograferen en dan wordt je wel eens vies. Maar er is niets vervelender dan vervolgens met natte knieën of een helemaal natte broek naar huis te moeten lopen of rijden. Een handige en goedkope tip is dan om 1 of 2 vuilniszakken in je tas te stoppen waar je op kan liggen, het bespaart je achteraf een hoop ergernis.

Licht

Een ander enorm belangrijk punt is natuurlijk het licht. Wat voor licht zoek je en hoe gebruik je dit licht. Ik heb in dit seizoen nu drie dagen besteed aan deze plant. Elke keer kwam ik thuis met een mooie foto, maar telkens gebruikte ik ander licht. Drie verschillende soorten licht.

Flitslicht

De eerste keer ben ik ’s avonds teruggegaan omdat ik de foto’s van de ochtend nog niet goed genoeg vond. Ik was van plan om toen een overzichtsfoto te gaan maken. Helaas lukte het me niet om de achtergrond wat donker te krijgen. Het zonlicht stond net verkeerd en daar had ik niet zoveel aan. De perfecte oplossing was om te wachten tot het plantje in de schaduw stond en ik makkelijk met eigen licht kon spelen. Ik heb mijn externe flitser gepakt en op de camera gezet. Doordat ik genoeg afstand had kon ik op de groothoekstand van de flitser het plantje goed uitlichten. Dit zorgt voor direct diffuus licht. Doordat het kunstmatig is kan je hier ook meteen eindeloos mee spelen. Ik heb de flitser zoveel mogelijk gecorrigeerd zodat er maar weinig licht gegeven werd. Dit zorgde voor een goed uitgelichte plant en wat donkerdere achtergrond. Door die donkere achtergrond kwam de zonnedauw nog beter uit.

Zonnedauw

Mijn camera heb ik ingesteld op een sluitertijd van 1/200. Al het licht dat ik nodig had werd gegeven door de flitser, de gebruikte sluitertijd bepaalt bij flitsen alleen of je achtergrond ook licht wordt of niet. Door een zo kort mogelijke sluitertijd te kiezen (1/200 is de synchronisatietijd die mijn camera toelaat) werd de achtergrond zo donker mogelijk. Het diafragma heb ik vervolgens op F/7.1 gezet. Dit heb ik gedaan omdat ik daarmee voldoende scherpte kreeg op de voorste paar stengels en de achtergrond een prettigere onscherpte kreeg dan met een nog kleiner diafragma. Mijn ISO heb ik zo laag mogelijk gezet (ISO 100), ook weer met de reden om de achtergrond zo donker mogelijk te krijgen.

Avondlicht

De tweede avond dat ik bij de zonnedauw was scheen het zonnetje lekker. Deze scheen mooi op de zonnedauw en stond zo dat ik tegenlicht had. Nu was het geval dat mijn achtergrond in de schaduw lag en de zonnedauw in de zon. Een groot lichtverschil waar ik mooi gebruik van kon maken. De foto die ik die avond maakte staat ook al in het begin van het stuk.

Zonnedauw

Het tegenlicht zorgde dus voor een donkere en rustige achtergrond. Nu is het nadeel van tegenlicht dat het heel erg kan reflecteren in de druppels. Dit kan weer voor overbelichte stukken zorgen wat natuurlijk ongewenst is. Je moet dus erg goed opletten dat dit niet gebeurt en je moet telkens je histogram in de gaten houden. Als er een piek te zien is aan de rechterkant van het histogram zijn er overbelichte delen in de foto. Dat vermijden we en proberen we natuurlijk ter plekke al te corrigeren door de belichting aan te passen. Een klein beetje overbelichting heb ik in de nabewerking weggewerkt. Doordat ik in RAW fotografeer was de informatie wel aanwezig, maar niet direct zichtbaar. Overbelichting is in dat gevoel goed weg te werken. Volgens het histogram zijn er ook geen grote en storende overbelichte delen meer.
De foto tenslotte is hier gemaakt met een sluitertijd van 1/20. Dit wordt veroorzaakt door het gebruikte diafragma van F/11 en de lage ISO 200. Gelukkig gebruikte ik mijn pittenzak en afstandsbediening en was het licht geen enkel probleem!

Diffuus licht

Vandaag was ik dan weer bij mijn geliefde plantjes. Dit keer op een andere plek, een grove 200m verderop. Het licht was vandaag heel anders dan de keren daarvoor. Het was redelijk bewolkt en af en toe kwam de zon erdoor. Zodra de zon achter de wolken verdween zorgde dit voor een enorme hoeveelheid diffuus licht. Het licht werd mooi gespreid waardoor je geen harde schaduwen of vervelende reflecties krijgt. Uitstekende weer voor macro-fotografie.
Omdat ik iets anders wilde dan de voorgaande uitstapjes zocht ik naar een plantje dat vrij stond en dat ik vanaf een enorm laag standpunt kon nemen.Daarvoor moest het plantje op een verhoging staan. Gelukkig waren er een paar honderd plantjes aanwezig op dit stuk, je moest bij elke stap uitkijken waar je stond. Op sommige stukken stonden ze in bosjes bij elkaar, erg mooi! Een plantje op een verhoging, dat vrij staat en ook nog een rustige achtergrond had was even zoeken. Maar uiteindelijk vond ik deze dan.

Zonnedauw

Het diffuse licht zorgde voor een uitstekende belichting zonder rare schaduwen. Doordat het overdag was gaf de zon veel licht. Ondanks dat dit licht dan verspreid wordt merk je dat er veel licht is. Ondanks dat ik een klein diafragma had (F/14) kreeg ik toch nog een sluitertijd van 1/200 al deed ik dat wel met een ISO van 400. Mijn standpunt was door de verhoging nog onder ooghoogte. Dit zorgde voor zowel veel voor- als achtergrondonscherpte. Dit levert weer een groter gevoel van diepte op in de foto. Op de achtergrond zorgt een combinatie van gras en zonnedauw voor een mooi kleurverloop.

Creativiteit?

Een heleboel technieken en mogelijkheden heb ik nu besproken alsof het regels zijn. Maar betekent dit dan dat er geen ruimte is voor creativiteit? Gelukkig niet! Behalve dat ik vandaag bezig was met een rustige achtergrond had ik mezelf ook als doel gesteld om te gaan experimenteren met een tweetal dingen die ik niet direct zou beschrijven als handige techniek bij deze plant.

De eerste daarvan is een duidelijk afwijken van de regels. Namelijk het fotograferen van een ander standpunt en wel van bovenaf. Tijdens het fotograferen van de zonnedauw was me al eerder opgevallen dat de bovenkant een mooie gebogen vorm heeft. Het leek mij leuk om eens te kijken of daar iets van te maken valt. Doordat je van bovenaf kijkt heb je wel meteen het nadeel dat je geen rustige achtergrond kan vinden. Wat je wel vindt zijn een aantal gebogen vormen die best aardig zijn om ook eens te bekijken.

Deze twee stonden allebei op ongeveer dezelfde hoogte. Samen vormden ze een aparte S-vorm. Het laat zien hoe dichtbij zonnedauw staat, iets wat je van de zijkant minder goed ziet. Een groot nadeel hierbij is dat je tegen problemen met de scherpte en de achtergrond aanloopt. Ik heb gekozen voor een diafragma van F/8 omdat ik wel wat scherpte wilde houden maar niet teveel scherpte wilde vanwege de onrustige achtergrond. Samen met ISO200 zorgde dit voor een sluitertijd van 1/25. De foto heb ik van bovenaf genomen vanaf statief.
De foto is niet direct mijn sterkste foto van deze plant maar laat wel zien dat het plantje bijzondere vormen heeft die op een leuke manier gebruikt kunnen worden in een foto. Door dit te doen kan je afwijkende foto’s maken, foto’s die anders zijn dan de meesten maken.

De volgende foto is er eentje met iets wat ik niet aanraad. Namelijk een zeer beperkte scherptediepte. Lastig bij dit plantje vanwege de vele tentakels. Maar extra mooi als dit gecombineerd wordt met een mooie achtergrond. In dit geval koos ik voor een bijzondere kleur als achtergrond: het rood van de zonnedauw zelf. Dit zorgt voor een mooie rode foto.

Zonnedauw

Een beetje afgeweken van wat je verwacht. In plaats van een klein diafragma heb ik gekozen voor een groot diafragma waardoor er veel onscherpe delen in de foto zitten. Toch zorgt dit grote diafragma (F/4.8) ervoor dat de tentakels op een prettige manier steeds onscherper worden. Mooier nog vind ik dat de achtergrond zo onscherp is dat je alleen aan de kleur kan herkennen dat dit ook zonnedauw is. Niet volgens de ‘regels’ maar toch zorgde het voor een creatieve en vooral een hele afwijkende foto. Een foto waar ik zeer tevreden mee ben!

Zonnedauw bied dus erg veel mogelijkheden. Zowel om het gewoon op een nette manier vast te leggen, als wel om er op een creatieve manier mee te spelen. Het zorgt voor heel wat uren fotografieplezier. Dat houdt je weer even van de straat af en maakt je extra bewust van de schoonheid van dit bijzonder(e) mooie plantje!

Leave a Reply



+ twee = 6